Oestrogeendominantie is een verstoorde balans van de hormonen oestrogeen en progesteron. Te veel werking van oestrogeen tegenover progesteron. Een van de onderliggende hormonale onevenwichtigheden bij PCOS is oestrogeendominantie. In dit artikel lees je meer over oestrogeendominantie bij PCOS, wat de oorzaak is en wat je eraan kunt doen.
Hormonale disbalans PCOS
Polycysteus Ovarium Syndroom (PCOS) is een aandoening die bij veel vrouwen voorkomt (1 op de 10) en gekenmerkt wordt door een hormonale disbalans en problemen met de eisprong. Symptomen zoals onregelmatige menstruaties, overmatige haargroei, stemmingswisselingen, haaruitval, acne en eierstokcysten zijn kenmerkend voor PCOS. Welke klachten een vrouw ervaart is per persoon verschillend. Meer over PCOS en de symptomen lees je in het artikel “Wat is PCOS?”
Het hormoon oestrogeen
Hormonen zijn stoffen die lichaamscellen opdrachten geven en een belangrijke rol spelen bij de communicatie tussen cellen in ons lichaam.
Oestrogeen wordt ook wel het vrouwelijke hormoon genoemd. En hoewel oestrogeen vaak geassocieerd wordt met vrouwen en testosteron met mannen, worden beide hormonen aangemaakt bij zowel mannen als vrouwen. Gemiddeld hebben vrouwen alleen meer oestrogeen en mannen een hoger testosteronniveau.
Oestrogeen heeft dan ook diverse functies in het lichaam van een vrouw. Het wordt geproduceerd in de eierstokken en speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de vrouwelijke geslachtskenmerken en de regulatie van de menstruatiecyclus. Oestrogeen zorgt bijvoorbeeld voor de groei van de baarmoederwand en bevordert de rijping van eicellen in de eierstokken. Ook heeft het hormoon invloed op diverse andere processen in het lichaam, zoals de botdichtheid, het cholesterolgehalte en de stemming.
Wat is oestrogeendominantie?
Bij oestrogeendominantie zijn de hormonen oestrogeen en progesteron uit balans. Er is te veel oestrogeen in het lichaam aanwezig in verhouding met progesteron.
Het hoeft niet zo te zijn dat de hormoonwaardes altijd afwijken. Zelfs als de hormoonspiegels zich binnen het normale bereik bevinden, kan er sprake zijn van oestrogeendominantie wanneer het niveau van oestrogeen relatief hoog is ten opzichte van het niveau van progesteron.
Wanneer deze hormonen uit balans zijn kan dit leiden tot verschillende klachten.
Symtomen van oestrogeendominantie
Het te veel aan oestrogeen kan voor verschillende klachten zorgen. Naar mate er langer sprake is van oestrogeendominantie kunnen klachten erger worden.
De meest voorkomende zijn:
- Vermoeidheid
- Vocht vasthouden
- Opgeblazen gevoel
- Gevoelige borsten
- Laag libido
- Hevige of pijnlijke menstruaties
- Stemmingswisselingen
- Nachtzweten
- Relatief meer vet opslag op heupen, benen en borsten
- Slapeloosheid
- PMS
- PCOS
- Hormonale migraine
- Haarverlies
- Depressie
- Endometriose
- Schildklierproblemen
- Lipoedeem
- Cyste in de borsten
Oorzaken van oestrogeendominantie
Een optimale gezondheid vereist dus een juiste verhouding tussen de oestrogeen- en progesteronwaarden in het lichaam. Helaas is dit evenwicht bij veel vrouwen verstoord, wat leidt tot oestrogeendominantie.
3 redenen zijn:
– Overproductie of te sterke werking van het hormoon oestrogeen
– Onvoldoende productie van progesteron, waardoor er geen evenwicht kan worden bereikt met het oestrogeengehalte.
– Verstoorde afbraak van oestrogenen in de lever. Een teveel aan oestrogeen moet worden afgebroken door je lichaam als je lichaam niet in staat is om overtollig oestrogeen (op de juiste manier) af te breken, kan dit leiden tot oestrogeendominantie doordat de oestrogenen in het lichaam blijven circuleren.
Al snel wordt er gedacht dat het lichaam zelf te veel oestrogeen aanmaakt. Dit kan maar hoeft niet. Er is eerder sprake van overproductie wanneer er ook sprake is van overgewicht. Dit komt doordat het lichaam in vetcellen oestrogeen kan aanmaken. Maar vaker ligt de oorzaak aan stoffen die lijken op onze lichaamseigen stoffen. Deze stoffen worden Xeno-oestrogenen genoemd. Ze hebben dezelfde werking, maar dan krachtiger. Xeno-oestrogenen zitten in plastics, medicijnen, bestrijdingsmiddelen, zoetstoffen, kleding, smaakverbeteraars, schoonmaakmiddelen en smaakverbeteraars bijvoorbeeld. En ook zit het in verzorgingsproducten als shampoo, zeep en cosmetica.
PCOS en oestrogeendominantie
Bij PCOS ligt de oorzaak naast het blootstellen aan xeno oestrogenen ook vaker aan onvoldoende progesteron aanmaak.
Je menstruatiecyclus kun je op delen in twee fases: de fase vóór je ovulatie (folliculaire fase) en de fase na je ovulatie (de luteale fase). In de eerste helft van je cyclus, de folliculaire fase, heeft oestrogeen een dominante rol.
In de tweede helft van je menstruatie, dus na de eisprong, maakt je lichaam meer progesteron aan. Op de plek in de eierstok waaruit het eitje is gesprongen vormt het gele lichaam (corpus luteum). Het gele lichaam produceert oestrogeen maar vooral progesteron. Progesteron helpt het baarmoederslijmvlies te verdikken om zich voor te bereiden op een eventuele innestelling. Wanneer je dus niet of minder vaak een eisprong hebt zoals bij PCOS het geval is, maakt je lichaam ook minder progesteron aan. Wat een disbalans tussen oestrogeen en progesteron in de hand kan werken ofwel oestrogeendominantie.
Hormonale balans herstellen bij oestrogeendominantie
Door zelf aanpassingen te maken kun je ervoor zorgen dat je hormonen op een natuurlijke manier in balans komen. Wanneer je bij PCOS de focus legt op het aanpakken van de oorzaak en hierdoor je cyclus weer op gang komt. Zorg je ervoor dat je lichaam zelf weer meer progesteron gaat aanmaken. Wat de balans tussen oestrogeen en progesteron ten goede komt.
Hieronder lees je praktische tips op het gebied van voeding, levensstijl en supplementen bij PCOS en oestrogeendominantie.
Voeding bij oestrogeendominantie
- Wanneer er sprake is van overgewicht is het advies om af te vallen. In vetweefsel bevindt zich het enzym aromatase, dat kan leiden tot de omzetting van testosteron naar oestrogeen. Dit betekent dat een hoger percentage lichaamsvet kan leiden tot een toename van vrouwelijke eigenschappen en meer oestrogeenproductie. Nu is “ga maar afvallen” bij PCOS een beetje een dooddoener. Want hoe dan? Heb je je al opgegeven voor mijn gratis tips? Zo niet kijk dan hier dan ontvang je praktische tips waar je echt iets mee kunt.
- Eet vezels. Vezels in je voeding spelen een belangrijke rol bij een goede darmflora. Je spijsvertering moet ervoor zorgen dat gebruikte oestrogenen worden afgevoerd.
- Eet volop groente. Het stofje chlorofyl dat in groene groente zit helpt bij het afvoeren van xeno-oestrogenen.
- Eet kruisbloemige en gebruik aanvullend DIM als supplement. In kruisbloemige (o.a. koolsoorten, radijs, broccoli) zit het stofje DIM. Dit stofje draagt bij aan het stabiliseren van oestrogeenniveaus.
DIM kan helpen bij het verminderen van oestrogeendominantie door het metabolisme van oestrogeen te bevorderen. Het kan helpen om overtollig oestrogeen af te breken en om te zetten in minder actieve vormen, waardoor het minder invloed heeft op het lichaam. Dit kan helpen om de symptomen van PCOS te verminderen, zoals onregelmatige menstruatiecycli en overmatige haargroei. - Beperk alcohol. Alcohol kan je oestrogeenniveau verhogen. Daarnaast belast je je lever en de lever moet juist hard werken om oestrogenen af te breken.
Levenstijlveranderingen bij oestrogeendominantie
- Verminder stress: Hoge niveaus van stress kunnen leiden tot verhoogde niveaus van het hormoon cortisol, wat kan leiden tot oestrogeendominantie. Probeer stress te verminderen door middel van meditatie, yoga, ademhalingsoefeningen of ontspanningstechnieken.
- Verminder je blootstelling aan Xeno oestrogenen. Lees het artikel ‘3 hormoonverstoorders waar je dagelijks mee te maken hebt’.
Supplementen voor oestrogeendominantie
- Gebruik aanvullend supplementen: Er zijn naast DIM verschillende supplementen die kunnen helpen bij het aanpakken van oestrogeendominantie, waaronder vitamine D, magnesium, omega-3 vetzuren en probiotica.
Helaas mag ik vanwege regelgeving hier geen directe producten noemen of links plaatsen naar specifieke producten. Heb je een specifieke vraag dan kun je mij een bericht sturen en help ik je graag verder.