Niks lekkerder dan een goede kop koffie wanneer je op een terras zit. Ben je het met me eens? Maar is het wel verstandig om koffie te drinken als je PCOS hebt? Welk effect heeft koffie op je hormonen? En wat is sowieso goed om te drinken als je PCOS hebt?
Voor- EN nadelen
Zoals met veel voedingsmiddelen geldt ook voor koffie dat er voor- en nadelen aan het drinken van dit zwarte goud zitten.
Antioxidant
Positief is dat koffie een goede antioxidant is. Dit is positief omdat je lichaam continu wordt ‘aangevallen’ door vrije radicalen. Antioxidanten zijn de strijders tegen deze vrije radicalen en die zitten dus volop in koffie.
Diabetes
Interessant is dat er onderzoeken zijn die hebben aangetoond dat mensen die koffie drinken een lager risico hebben op het ontwikkelen van diabetes type 2. Dit is van belang omdat vrouwen met PCOS meer kans hebben op het ontwikkelen van diabetes type 2. Het risico verlagen is dus handig!
Koffie heeft echter ook direct effect op je insulineniveau. Omdat koffie cafeïne bevat wekt het een ‘stress’ reactie op. Je lichaam maakt als reactie hierop cortisol aan wat zorgt voor een hoger glucoseniveau in je bloed. Waardoor je lichaam ook weer meer insuline gaat aanmaken. En op de lange termijn kan dit consequenties hebben voor je insulinegevoeligheid. Je kunt insulineresistent worden en dit wordt ook wel gezien als de voorloper op diabetes type 2.
Kanttekening bij het onderzoek is dat de positieve kanten aan het drinken van koffie te zien waren bij het drinken van zowel cafeïnevrije als gewone (cafeïne bevattende) koffie. Wat suggereert dat het waarschijnlijk niet de cafeïne in de koffie is die de voordelen brengt.
Extra verlangen naar zoet
Zoals ik hierboven al noemde stijgt het stresshormoon cortisol door een inname van cafeïne. Een hoger cortisolniveau betekent dat het lichaam meer behoefte heeft aan energie uit voeding en het liefst voeding die snel energie geeft. Ik noem koolhydraten en suikers! Het gevolg is dat je gemakkelijk teveel eet of voor zoet kiest.
Verstoord slaapritme
Melatonine is het slaaphormoon en is van essentieel belang voor een goede nachtrust. Het is het hormoon dat ervoor zorgt dat je gemakkelijk in slaap komt. Cafeïne beperkt de aanmaak van melatonine. Om deze reden heeft cafeïne effect op je vermogen om in te slapen en je slaapritme. En een goede nachtrust is heel belangrijk voor een goede gezondheid en een goede hormoonhuishouding.
Invloed op de opname van vitamines en mineralen
Teveel koffie (meer dan 4 kopjes per dag) gaat ten kosten van de opname van B-vitamines (o.a B12) en magnesium. Tekorten aan vitamine B12 worden in verband gebracht met verminderde vruchtbaarheid en een verhoogde kans op een miskraam.
Vruchtbaarheid
Dit brengt me bij het onderdeel vruchtbaarheid. Zoals je waarschijnlijk weet hebben vrouwen met PCOS vaak meer problemen met hun vruchtbaarheid, welke invloed heeft koffie hier op?
Er is onderzoek dat heeft aangetoond dat de kans op een miskraam met 50% hoger is wanneer je 2 koppen koffie per dag drinkt. Onderzoekers vermoeden dat cafeïne schadelijk is voor de foetus door zijn of haar nog onderontwikkelde stofwisseling en zo voor een miskraam kan zorgen.
Er zijn echter ook kanttekeningen bij dit onderzoek: vrouwen die een miskraam hebben gehad zijn vaak op zoek zijn naar een verklaring en een oorzaak van hun miskraam, dit zou de uitkomst van dit onderzoek hebben kunnen beïnvloed.
Maar door de stressrespons van je lichaam op cafeïne wordt er wel extra cortisol aangemaakt en dit gaat ten koste van je progesteron voorraad. Een hoge aanwezigheid van cortisol betekent een lagere vruchtbaarheid. Progesteron is de grondstof voor de aanmaak van cortisol. Hoe meer stress je ervaart (dus ook door meer koffie te drinken), hoe minder progesteron er overblijft voor bijvoorbeeld de opbouw van het baarmoederslijmvlies.
De eerste 10 weken is het gele lichaam (het omhulsel van de eicel na de eisprong) de belangrijkste bron van aanmaak van progesteron. Na het eerste trimester gaat ook de placenta progesteron produceren tijdens een zwangerschap.
Mijn advies
Dus: wil je graag zwanger worden? Dan zou ik aanraden koffie (en andere cafeïne houdende producten) volledig te vermijden of in ieder geval scherp te beperken.
In het algemeen geldt: drink koffie met mate. Wanneer je echt van je kop koffie geniet is het een ontspanningsmoment. Zo’n moment wil ik je natuurlijk niet ontnemen want ook dit is ontzettend belangrijk!
Maar het advies is: hou het bij maximaal 2 kopjes koffie per dag en drink deze dan niet met suiker of andere zoetstoffen, aangezien deze veel effect hebben op je bloedsuikerspiegel.
Wat je in mijn ogen echt niet moet doen is je dag starten met een kop koffie. De cafeïne heeft nog meer effect op je cortisolniveau als koffie in je lege maag terecht komt. Dus zorg dat je eerst PCOS Proof hebt ontbeten en geniet hierna van je kopje koffie.
Benieuwd naar een PCOS proof ontbijt (en andere recepten)? Download hieronder het proefmenu:
Hoe zit dat met cafeïnevrije koffie?
Net wat beter is als je kiest voor de cafeïnevrije variant. Ook deze kop bevat nog steeds wat cafeïne (ondanks dat de naam anders doet vermoeden) maar wel echt heel veel minder.
Hou je nou het meest van het meest van cappuccino (net als ik:)? Dan kun je het beste kiezen voor een cappuccino met bijvoorbeeld amandel- of havermelk (van de laatste is nu ook een ‘barista’ versie verkrijgbaar bij de supermarkt die echt goed schuimt). En ook in de koffietentjes (in ieder geval in de omgeving Amsterdam) zijn plantaardige melksoorten voor in je koffie al veel verkrijgbaar. ?
Ik gun mezelf maximaal 1 kopje koffie op een dag. In de periode dat ik zwanger wilde worden, en het eerste trimester van mijn zwangerschap dronk ik maar 1 kop per week.
Betere alternatieven
Een gezond warm alternatief is thee en dan heb ik het met name over kruidenthee. Gewone zwarte thee of groene thee bevatten theïne. Deze stof heeft in je lichaam een vergelijkbare werking als cafeïne. Er zit wel minder van in een kop thee dan in koffie. De precieze hoeveel theïne hangt af van de sterkte van de thee, de theesoort en de grootte van de mok! Kruidenthee daarentegen kun je onbeperkt drinken.
PCOS thee
Kruidenthee is niet alleen goed omdat het geen caffeine bevat, de kruiden die erin zitten kunnen ook nog eens ondersteunend werken voor je hormoonbalans. Female Balance thee bevat kaneel, gember, kruizemunt, brandnetel, citroenmelisse, vrouwenmantel en alfalfa. Elke kruid heeft zijn eigen voordelen bij PCOS. De kruiden zijn allemaal biologisch zodat je geen hormoonverstorende stoffen in je thee hebt zitten.
-> Kaneel houdt de bloedsuikerspiegel stabiel en zorgt daardoor dat je minder zin hebt in zoete dingen.
-> Gember is een krachtige ontstekingsremmer. Gember verbetert de werking van insuline en je insulinegevoeligheid. Het is in staat om de opname van glucose van je spier- en vetcellen te verhogen, waardoor zowel je bloedsuikerspiegel als ook het insulinegehalte in je bloed sneller zal dalen. Dit helpt je bij insulineresistentie.
Ook stimuleert gember de alvleesklier om verschillende enzymen te produceren. Hierdoor wordt de spijsvertering gestimuleerd waardoor het kan helpen bij een opgeblazen gevoel.
-> Kruizemunt heeft een testosteron verlagende werking. Zoals je waarschijnlijk weet hebben veel PCOS symptomen zoals acne en haaruitval een link met een verhoogd testosteronniveau.
-> Brandnetel is bloedzuiverend en werkt kalmerend voor je huid. Ook staat brandnetel bekend om haar stimulerend effect op de haargroei (op je hoofd) en om haaruitval te bestrijden.
-> Citroenmelisse heeft een ontspannende werking en heeft zo ook effect op de spijsvertering. Het kan maag- en darmkrampen verminderen. Het verlicht stressklachten en stimuleert de lever.
-> Vrouwenmantel is perfect voor vrouwen met een onregelmatige cyclus. Het draagt bij aan het stabiliseren van hormonen. Helpt ook bij het verlichten van heftige / pijnvolle menstruaties trouwens.
-> Alfalfa heeft een ontgiftende werking met name voor de lever.
Hieronder een tabel met een overzicht van de hoeveelheid cafeïne per consumptie:
Met vriendelijke toestemming van: Coffeeness.de
Hoeveel kopjes koffie drink jij per dag en zou je ook (gemakkelijk) zonder kunnen? Ook als je tips hebt om minder koffie te drinken, deel ze hieronder!
Hartelijk dank voor dit artikel. Geeft antwoord op de vraag die ik mijzelf al langere tijd stel. Wat vind je dan van Bambu koffie? Is dat wel beter? En van welk merk is die havermelk die goed schuimt? Daar ben ik erg benieuwd naar.
Hi Ela,
Bambu koffie ken ik niet. Heb het gelijk opgezocht natuurlijk. Het is cafeine vrij dus heeft niet de nadelen die ik beschrijf. Is het lekker?
De havermelk is van Oatly (de barista versie schuimt het beste). Het bevat wel gluten dus voor vrouwen die hier echt gevoelig voor zijn een minder verstandige keuze.
Groetjes, Myriam
Hi Myriam,
Ik drink weinig koffie, maar op zijn tijd kan ik genieten van een latte macchiato of cappucino. Vanwege een koemelk allergie en glutenintolerantie drink ik geen (haver)melk. In je artikel schrijf je over amandelmelk of havermelk. Is sojamelk ook een goede optie? Deze is namelijk ook verkrijgbaar in een ‘barista’ variant.
Groetjes Maureen
Of soja een goede optie is hangt vooral af van je hormonale disbalans. Over het algemeen is het goed voor vrouwen met PCOS om soja te beperken vandaar dat mijn voorkeur uitgaat naar notenmelk, havermelk of kokosmelk. Maar voor de afwisseling af en toe een koffie met sojamelk kan natuurlijk geen kwaad.